Κανόνες συμπεριφοράς καθημερινής επικοινωνίας με άτομα με αναπηρία!

Η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας – Γενική
Γραμματεία Ενημέρωσης, ανταποκρινόμενη
στο αίτημα της έδρας της UNESCO του Πανεπιστημίου
Μακεδονίας, προχώρησε στην έκδοση αυτού
του σύντομου οδηγού στην ελληνική γλώσσα.
Περιέχει δεκαοκτώ κανόνες συμπεριφοράς
καθημερινής επικοινωνίας με άτομα με αναπηρία.
Το κείμενο αποτελεί μετάφραση από τα αγγλικά της
αντίστοιχης έκδοσης της Κροατικής Συνομοσπονδίας
Ατόμων με Αναπηρία. Η ορθότητα των όρων που
χρησιμοποιούνται έχει ελεγχθεί από την Εθνική
Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).
Αν και ένας στους δέκα ανθρώπους έχει κάποιου
είδους αναπηρία, οι άνθρωποι συνήθως νιώθουν
αμηχανία όταν συναντούν ένα τέτοιο άτομο.
Λόγω της ανεπαρκούς γνώσης των αναγκών τους
και των περιορισμών τους, των τρόπων που
προσφέρεται και λαμβάνεται βοήθεια και λόγω
της προκατάληψης ή του φόβου για το άγνωστο,
οι άνθρωποι είναι απρόθυμοι να επικοινωνήσουν
και να προσφέρουν βοήθεια σε άτομα με αναπηρία.
Σχεδιάσαμε αυτό το βιβλίο κανόνων συμπεριφοράς
οδηγούμενοι από την επιθυμία να βελτιωθεί
η καθημερινή ζωή των ατόμων με αναπηρία
και να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους να
επικοινωνήσουν μαζί μας χωρίς φόβο.
Συνιστούμε επίσης εγκάρδια το παρόν βιβλίο
στα άτομα με αναπηρία.
1. Αν κρίνετε ότι υπάρχει ανάγκη να βοηθήσετε ένα άτομο
με αναπηρία, ρωτήστε τον/την ποιος είναι ο καλύτερος
τρόπος να το κάνετε.
3. Μιλήστε απευθείας στο άτομο με αναπηρία παρά μέσω
γονέα, συνεργάτη, συνοδού ή διερμηνέα.
5. Αν μιλάτε για λίγο με άτομο σε αναπηρικό καρότσι προ-
σπαθήστε να χαμηλώσετε στο ύψος του, ώστε να απο-
κτήσετε οπτική επαφή.
2. Όταν συστήνεστε σε ένα άτομο με τεχνητό ή ακρωτη-
ριασμένο χέρι, μην αποφεύγετε να του δώσετε το χέρι
σας. Δώστε το αριστερό σας χέρι ή αγγίξτε τον/την με
μια φιλική χειρονομία.
4. Μιλήστε φυσιολογικά, χρησιμοποιώντας κοινές εκφράσεις
όπως «τα λέμε», «πρέπει να προλάβω», «θα έχεις νέα μου
σύντομα»- ανεξάρτητα από την αναπηρία που έχει το άτομο
αυτό. Μη φοβάστε να χρησιμοποιήσετε λάθος λέξεις.
6. Επικεντρώστε την προσοχή σας σε άτομο με προβλήματα
ομιλίας. Αν δεν καταλαβαίνετε τι λέει το άτομο αυτό,
ζητήστε του/της να το επαναλάβει. Μην προσποιείστε
ότι καταλάβατε.
8. Όταν χαιρετάτε ένα τυφλό άτομο ή άτομο με μειωμένη
όραση, πείτε του/ της το όνομά σας. Αν του/της προ-
σφέρετε βοήθεια στο περπάτημα, αφήστε τον/την να
ακουμπήσει στο βραχίονά σας.
7. Μιλάτε αργά και καθαρά σε ένα άτομο με προβλήματα
ακοής. Μη φωνάζετε και μη μιλάτε μέσα στο αυτί
του/της. Οι εκφράσεις του προσώπου σας και οι κινή-
σεις των χειλιών σας βοηθάνε το άτομο με προβλή-
ματα ακοής να σας καταλάβει. Αν εξακολουθείτε να
μην είστε σίγουροι ότι σας κατάλαβε, σημειώστε ό,τι
θέλετε να πείτε.
9. Άτομα με προβλήματα ακοής ή όρασης μπορούν να επι-
κοινωνήσουν επίσης και μέσω της αίσθησης της αφής.
Αν συναντήσετε ένα τέτοιο άτομο, μπορείτε να επικοι-
νωνήσετε μαζί του σχηματίζοντας κεφαλαία γράμματα
στην παλάμη του/της.
10.Αν δεν έχετε οικειότητα με ένα άτομο με αναπηρία απο-
φύγετε να τον/ την ρωτήσετε για την αναπηρία του/της
ή τις αιτίες της.
12. Μην επαινείτε υπερβολικά ένα άτομο με αναπηρία που
εκτελεί φυσιολογικές καθημερινές εργασίες.
14.Όταν χρησιμοποιείτε μέσα μαζικής μεταφοράς προσφέ-
ρετε τη θέση σας στο άτομο με αναπηρία. Βοηθήστε το να
επιβιβαστεί ή να αποβιβαστεί από το λεωφορείο, το τραμ
ή το αεροπλάνο, αφού πρώτα ρωτήσετε με ποιόν τρόπο
μπορείτε να βοηθήσετε καλύτερα.
11.Να είστε διακριτικός και υπομονετικός, ένα άτομο με
αναπηρία μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να
κάνει κάτι.
13.Ενώ περιμένετε στη γραμμή, παραχωρήστε τη θέση σας
σε ένα άτομο με αναπηρία ή μεσολαβήστε ώστε το άτομο
αυτό να προχωρήσει μπροστά στη σειρά και μην στέκε-
στε ακριβώς μπροστά του σε πολύ κοντινή απόσταση.
15.Μην αγγίζετε τα ορθοπεδικά βοηθήματα (πατερίτσες,
μπαστούνι, αναπηρικό καροτσάκι), παρά μόνο αν σας έχει
ζητηθεί. Μη στηρίζεστε σε αναπηρικό καρότσι, είναι
μέρος του προσωπικού χώρου του ατόμου που το χρη-
σιμοποιεί. Όταν συνοδεύετε άτομο σε αναπηρικό αμα-
ξίδιο, μη κρεμάτε στο αμαξίδιο του/της την τσάντα σας
ή σακούλες με ψώνια προκειμένου να ελαφρώσετε τα
χέρια σας. Το αναπηρικό αμαξίδιο και τα λοιπά τεχνικά
βοηθήματα θεωρούνται ως «προέκταση του σώματος»
του ατόμου με αναπηρία και αντικαθιστούν τη λειτουρ-
γία των μελών του σώματος που δεν λειτουργούν.
17.Προσέξτε τους οδηγούς αυτοκινήτων που φέρουν το ανα-
πηρικό σήμα. Όταν βλέπετε ένα αυτοκίνητο που φέρει το
αυτοκόλλητο με την αναπηρική καρέκλα στο μπροστινό ή
πίσω τζάμι, αυξήστε την απόσταση, χαμηλώστε ταχύτητα
και να είστε πιο προσεκτικοί. Θυμηθείτε ότι ένα άτομο με
αναπηρία μπορεί να αργεί να εκτελέσει μερικές ενέργειες.
Μην παρκάρετε σε μέρη που είναι καθορισμένα με τα σή-
ματα πρόσβασης αναπηρικού καροτσιού και μπροστά σε
ράμπες πρόσβασης σε πεζοδρόμια ή σε καταστήματα.
16.Μη χαϊδεύετε ένα σκύλο-βοηθό ατόμου με αναπηρία
ενόσω «εργάζεται». Ζητήστε άδεια από τον ιδιοκτήτη.
18.Μη δείχνετε οίκτο σε άτομα με αναπηρία. Συμπεριφερ-
θείτε τους σαν ίσους, γιατί αυτό είναι. Όταν συνοδεύετε
ένα παιδί που λόγω αθώας περιέργειας ρωτήσει για τον
άνθρωπο με αναπηρία που τυγχάνει να είναι δίπλα σας,
εξηγείστε του όσο πιο απλά μπορείτε ό,τι γνωρίζετε για
το συγκεκριμένο είδος αναπηρίας. Μην αποτρέπετε το
παιδί από το να κοιτάζει τον άνθρωπο με αναπηρία ή να
σας ρωτήσει σχετικά.