Οι άνθρωποι όπου γης “διαβάζουν” τη μουσική!

Επιβεβαιώθηκε και επιστημονικά πλέον ότι η μουσική αποτελεί οργανικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης μας και ότι όλοι άνθρωποι, όπου και αν ζουν στον κόσμο, ακόμα και αν είναι απομονωμένοι στα βάθη της ζούγκλας, έχουν την έμφυτη ικανότητα να "διαβάζουν" τα συναισθήματα που κρύβονται στην μουσική και να την καταλαβαίνουν. Οι επιστήμονες αποδίδουν αυτό το καθολικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων κάθε χρώματος, φυλής κλπ. στην εξελικτική σημασία της μουσικής για τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Η έρευνα, υπό τον Τόμας Φριτς, έγινε από το έγκυρο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τις Επιστήμες της Γνώσης και του Εγκεφάλου, στη Λειψία της Γερμανίας και δημοσιεύτηκε στο βιολογικό περιοδικό "Current Biology". Η μελέτη δείχνει ότι ακόμα και αν κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ δυτική μουσική, είναι σε θέση να διακρίνουν αν η μουσική είναι χαρούμενη, λυπημένη ή τρομακτική. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες έχουν προτείνει διάφορες θεωρίες γιατί οι άνθρωποι ακούνε μουσική (από την ανάγκη συναισθηματικής επικοινωνίας μέχρι την ανάγκη αλληλεγγύης μέσα στην ομάδα), οι οποίες έχουν ως κοινό γνώρισμα την εξελικτική σημασία της μουσικής.

Αντίθετα, άλλοι γνωστοί επιστήμονες, όπως ο γλωσσολόγος Στίβεν Πίνκερ του Χάρβαρντ, έχουν υποστηρίξει ότι η μουσική είναι βασικά ζήτημα πολιτιστικής επιρροής και δεν είχε ποτέ καμία ουσιαστική εξελικτική σημασία για τον άνθρωπο. Αν η μουσική όντως αποτελεί συνέπεια της δαρβινικής εξελικτικής επιλογής, όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την κουλτούρα τους, θα έπρεπε να ανταποκρίνονται σε αυτήν με παρόμοιο τρόπο. Κάτι τέτοιο όμως, ειδικά στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, είναι δύσκολο να το βεβαιώσει κανείς, αφού είναι σχεδόν αδύνατο να βρει κανείς ένα Δυτικό που να μην έχει ακούσει ανατολική μουσική ή έναν Ασιάτη ή Αφρικανό που να μην έχει ακούσει δυτική μουσική, στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το κομπιούτερ κλπ.

Είναι έτσι δύσκολο για τους επιστήμονες να ξεχωρίσουν αν οι παρόμοιες μουσικές ευαισθησίες, που είναι φανερές σε όλη τη Γη σήμερα, είναι απλώς προϊόν πολιτιστικής επιρροής ή αν οφείλονται σε προϋπάρχουσα "καλωδίωση" του εγκεφάλου όλων των ανθρώπων για εξελικτικούς λόγους. Η γερμανική ερευνητική ομάδα πέτυχε ακριβώς αυτό: να επιβεβαιώσει ότι συμβαίνει τελικά το δεύτερο (η εξελικτική "καλωδίωση" των εγκεφαλικών νευρώνων), μελετώντας μια απολύτως απομονωμένη αφρικανική φυλή, τους Μάφα του Καμερούν, οι οποίοι δεν έχουν ακούσει ποτέ ραδιόφωνο, δεν έχουν δει τηλεόραση, δεν έχουν πάει καν σε εκκλησία (όπου παίζεται μερικές φορές δυτική μουσική) και γενικά, με κανέναν τρόπο, δεν έχουν ποτέ εκτεθεί στη δυτική μουσική.

Οι γερμανοί ερευνητές έπαιξαν στους Μάφα δυτικά μουσικά κομμάτια τριών ειδών (χαρούμενα, λυπημένα, τρομακτικά) και διαπίστωσαν την ικανότητα των Μάφα να καταλαβαίνουν τα συναισθήματα που μετέφερε η μουσική, σε ποσοστό 50% έως 60% περίπου, δηλαδή πολύ πάνω από το τυχαίο, που εκτιμάται γύρω στο 30%.