Στους κύκλους των Βρυξελλών το ερώτημα για μια ενδεχόμενη κίνηση οικονομικής συνδρομής προς την Ελλάδα μέχρι πρότινος ήταν: Θα ήθελαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να κάνουν κάτι τέτοιο; Τώρα το ερώτημα άλλαξε: Πώς θα το κάνουμε;
Μέσα στις δύο τελευταίες μέρες δύο ανώτατοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που μίλησαν διατηρώντας την ανωνυμία τους, δήλωσαν ότι άρχισε το ζύγισμα των πολιτικών μηχανισμών που θα επιτρέψουν τη μεταφορά ενός μεγάλου ποσού εξωτερικής βοήθειας προς την Ελλάδα προτού η χώρα φτάσει στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Κι αυτό γιατί μια παρόμοια κρίση θα είχε αρνητικές πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις και για τις 16 χώρες που μοιράζονται το ενιαίο νόμισμα.
Όπως δήλωνε χτες αξιωματούχος, οι επικεφαλής των κυβερνήσεων δεν θα περιμένουν ‘για πάντα’ προκειμένου να λάβουν τις αποφάσεις τους. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στους επόμενους μήνες, ή και πιο σύντομα, θα έχουμε μιαν ευρωπαϊκή απόφαση για την Ελλάδα. Το ελληνικό σχέδιο περιορισμού του ελλείμματος από 13% σε 3% μέσα σε τρία χρόνια δεν μοιάζει αξιόπιστο, επισήμαιναν οι ίδιες πηγές. Στην περίπτωση αυτή θα έχουμε σοβαρή κρίση.... «Πρέπει να βοηθήσουμε τους Έλληνες», πρόσθεσε. Αυτό σημαίνει την παροχή κάποιου τύπου ‘εξωτερικής βοήθειας’, με αντάλλαγμα την επιβολή πολύ αυστηρών όρων. Σε πρώτη προτεραιότητα τίθεται η πλήρης μεταβολή των συνθηκών για την συγκέντρωση και επεξεργασία των οικονομικών στατιστικών στοιχείων της Ελλάδας, ώστε να δοθεί τέλος στην μακροχρόνια πολιτική χειραγώγηση και το μαγείρεμα που καθιστούσαν τα ελληνικά στοιχεία αναξιόπιστα. Στην πραγματικότητα η ευρωπαϊκή δυσπιστία είναι τόσο μεγάλη που κανείς δεν θα εκπλήσσονταν ακόμα κι αν τα τελευταία νούμερα που έδειξαν ότι το ελληνικό έλλειμμα είναι της τάξης του 13% υποτιμούν την πλήρη έκταση του προβλήματος.
Και οι δύο ανώτατοι αξιωματούχοι των Βρυξελλών επιβεβαίωσαν ότι είναι αδιανόητη κάθε παρέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για ένα κράτος μέλος της Ευρωζώνης. Έσπευσαν όμως να προσθέσουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποδεχτεί να προχωρήσει σε μια περικοπή των κρατικών δαπανών της τόσο οδυνηρή όσο θα ήταν εκείνη που θα της επιβάλλονταν από το ΔΝΤ.
Το τρίτο ερώτημα (μπορεί να χορηγηθεί νομίμως οικονομική βοήθεια σε χώρα της Ευρωζώνης;) έχει απαντηθεί από καιρό. Λέγεται κατά κανόνα ότι οι όροι της Συνθήκης του Μάαστριχτ που εισήγαγαν το ευρώ περιλαμβάνουν μια ρήτρα που απαγορεύει την παροχή οικονομικής βοήθειας. Ωστόσο υπάρχουν ευρωπαϊκοί κανόνες που επιτρέπουν την παροχή οικονομικής βοήθειας σε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαιτίας μιας έκτακτης κρίσης. Κατά την αυστηρή τεχνική τους διάσταση, οι κανόνες του Μάαστριχτ στην πραγματικότητα απαγορεύουν στις άλλες χώρες να αναλαμβάνουν τα χρέη και τις δεσμεύσεις άλλων μελών της Ευρωζώνης. Αυτό όμως δεν συνιστά μια πλήρη απαγόρευση παροχής βοήθειας. Σε κάθε περίπτωση ο τότε Γερμανός υπουργός Οικονομικών Πέερ Στάιμπρυκ άφηνε την πόρτα ανοιχτή τον περασμένο Φεβρουάριο λέγοντας: «Οι συνθήκες της Ευρωζώνης δεν προβλέπουν την παροχή βοήθειας στα αφερέγγυα κράτη, αλλά στην πραγματικότητα τα άλλα μέλη πρέπει να βοηθούν όποιους αντιμετωπίζουν δυσκολίες».
Τους τελευταίους μήνες καθώς τα προβλήματα στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης οξύνονταν, γινόταν πολύς λόγος για το αν οι άλλες κυβερνήσεις ήθελαν να βοηθήσουν. Σε πρώτο στάδιο, περίσσεψε η οργή μεταξύ των Ευρωπαίων αξιωματούχων και των πολιτικών ηγεσιών των ‘16’ όταν η κεντροαριστερή κυβέρνηση που βγήκε πέρυσι νικήτρια από τις εκλογές πληροφόρησε τις Βρυξέλλες πως η πρόβλεψη για το ελληνικό έλλειμμα του 2009 ήταν 12,7% (δηλαδή υπερδιπλάσια αυτής που είχε αρχικά αναφερθεί). Στην πραγματικότητα όμως μέρος της έκπληξης ήταν επίπλαστο: οι Ευρωπαίοι από χρόνια υποψιάζονταν πως οι αριθμοί που παρέδιδε για το έλλειμμα η τελευταία κεντροδεξιά κυβέρνηση ήταν ψεύτικοι.
Στη συνάντηση κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών του περασμένου Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε μια ξεκάθαρη στροφή. Σε ένα ιδιωτικό δείπνο με τους άλλους ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου γύμνωσε την ψυχή της πατρίδας του. Περιέγραψε την καλπάζουσα διαφθορά που σαρώνει το κράτος, ιδίως σε ό,τι αφορά τις δημόσιες συμβάσεις και είπε πως η χώρα του διαθέτει πολλά επίπεδα τοπικής διακυβέρνησης εκ των οποίων ορισμένα θα πρέπει να καταργηθούν. Η ειλικρίνειά του έστρεψε την κοινή γνώμη της ευρωπαϊκής ελίτ υπέρ του. Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου άρχισε με τη σειρά του να ταξιδεύει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διαδίδοντας το μήνυμα πως αυτή τη φορά η Ελλάδα θα σοβάρευε. Τα ταξίδια του ευέλικτου διαχειριστή της οικονομικής πολιτικής Γ. Παπακωνσταντίνου που έχει πάρει το διδακτορικό του από το London School of Economics είχαν θετικό αντίκτυπο.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν πάντως πως οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες πιστεύουν ότι το παρόν σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης θα έχει αποτελέσματα στον περιορισμό του ελλείμματος. Γι’ αυτό και είναι έτοιμοι να βοηθήσουν την Ελλάδα και αναζητούν τρόπους. Οι τεχνικοί μηχανισμοί μεταφοράς χρήματος στην Ελλάδα δεν προβληματίζουν τόσο. Εξετάζεται η μεταβίβαση οικονομικής βοήθειας είτε μέσα από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε., με χρήματα που έτσι και αλλιώς επρόκειτο να δοθούν στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια ή με δάνειο από τα κρατικά αποταμιευτικά ιδρύματα εντός της ΕΕ. Το ‘ταμπού’ δεν αφορά το πώς θα βρεθούν τα λεφτά, ο μόνος στόχος είναι να αποφευχθούν ενέργειες που θα προσβάλλουν την αξιοπιστία του ευρώ.
Και μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια σχετικά με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Λέγεται συχνά ότι το ΔΝΤ δεν μπορεί να παρέμβει εντός της Ευρωζώνης γιατί θα ήταν άκρως ταπεινωτικό, από πολιτικής άποψης, για την Ε.Ε. να παραδεχτεί ότι δεν μπορεί να φροντίσει ένα μέλος της. Πρόκειται για μια διαδεδομένη προσέγγιση. Ωστόσο πηγή των Βρυξελλών παραθέτει έναν επιπλέον λόγο που εξηγεί γιατί δεν μπορεί να παρέμβει το ΔΝΤ. Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ παραδίδουν κατά κανόνα στις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ένα κράμα δημοσιονομικών και νομισματικών οδηγιών: ζητούν δηλαδή να περικόψουν τις δημόσιες δαπάνες τους και να αυξήσουν τους φόρους, αλλά και να αλλάξουν τα επιτόκια ή να λάβουν μέτρα με σκοπό τη σταθεροποίηση του νομίσματός τους. Κι αν το ΔΝΤ ζητήσει από την Ελλάδα να περικόψει τους μισθούς του δημόσιου τομέα για παράδειγμα, η εν λόγω οδηγία δεν θα προκαλέσει αναστάτωση στους υπόλοιπους της Ε.Ε.. Αλλά αν ζητήσει σύσφιξη ή χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής; Η Ελλάδα μοιράζεται τη νομισματική της πολιτική με τα άλλα 15 μέλη της Ευρωζώνης: Μπορεί να αναμένεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αλλάξει γι’ αυτό τη νομισματική πολιτική της; Και η Γερμανία τι θα πει;
Πόσο σύντομα θα δούμε μια κίνηση οικονομικής συνδρομής προς την Ελλάδα; Οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αυτή τη στιγμή συζητούν μεταξύ τους. Ή μάλλον οι κορυφαίοι αξιωματούχοι τους συζητούν. Οι ίδιες οι πολιτικές ηγεσίες θα συναντηθούν για μια άτυπη συνάντηση οικονομικής στρατηγικής στις 11 Φεβρουαρίου.
Το βασικό μήνυμα πάντως τώρα είναι ‘μην πανικοβάλλεστε’. Η Ελλάδα αντιπροσωπεύει μόνο το 2 έως 3% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Τα προβλήματά της είναι τεράστια – και κατά βάση τα έχει προκαλέσει μόνη της παρά τις θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στη χώρα – αλλά η ΕΕ μπορεί να τα αντέξει. Το θέμα είναι αν κι ο κόσμος στη χώρα θα παραμείνει ήσυχος. Είναι άλλο να μιλάς για εξωτερική βοήθεια με αντάλλαγμα την επιβολή αυστηρών όρων και άλλο να έχεις την πολιτική αντοχή να ανταποκριθείς σε αυτούς τους όρους. Και ο λόγος προφανώς δεν αφορά τις απαιτήσεις περί αξιόπιστων στατιστικών, αλλά τις πιθανές σκληρές, σε στυλ ΔΝΤ, περικοπές στον προϋπολογισμό που μπορεί να ζητήσει η ΕΕ. Στην περίπτωση αυτή οι πολιτικές επιπτώσεις θα είναι οδυνηρές. Κι όποιος επισκέπτεται το κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα καλό θα είναι να έχει μαζί του μερικούς πυροσβεστήρες.
Sofokleous10.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου