Παγκόσμια Μέρα Υγροτόπων.

Συστηματική δουλειά και όραμα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αλλά και την τοπική κοινωνία, απαιτούνται για να προφυλαχθούν οι 10 υγροβιότοποι διεθνούς σημασίας, που ανήκουν στον κατάλογο της Σύμβασης Ραμσάρ. Επτά από αυτούς περιλαμβάνονται στον κατάλογο Μοντρέ ως υγρότοποι που έχουν υποστεί υποβάθμιση και για τους οποίους η χώρα μας θα πρέπει να λάβει αμέσως μέτρα προστασίας. Για τους 9 από τους 10 υγροτόπους διεθνούς σημασίας έχουν εκδοθεί πράξεις (ΚΥΑ) χαρακτηρισμού τους ως εθνικών πάρκων, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.

Με αφορμή την αυριανή, Παγκόσμια Μέρα Υγροτόπων, η βιολόγος του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Βάσω Τσιαούση, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τόνισε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προστατεύσει τους υγροτόπους της σε όλη την επικράτεια και να διαφυλάξει τις ωφέλειες που αυτοί παρέχουν στην ελληνική κοινωνία και οικονομία.

"Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να βελτιώσει και να συμπληρώσει τα υφιστάμενα στοιχεία απογραφής τους, να τους οριοθετήσει και να τους χαρακτηρίσει ως προστατευόμενες περιοχές, να βελτιώσει την ποιότητα των νερών τους και το υδατικό τους ισοζύγιο, να εφαρμόσει αειφορικές πρακτικές άσκησης της γεωργίας και της αλιείας και να ελέγξει την ίδρυση και επέκταση οικισμών και τουριστικών εγκαταστάσεων εις βάρος των υγροτοπικών οικοσυστημάτων", εξήγησε.... Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας Ραμσάρ (στοιχεία του ΕΚΒΥ)

1. Δέλτα Έβρου

Το Δέλτα του ποταμού Έβρου, συνολικής έκτασης περίπου 150 km², αποτελεί ένα εκτεταμένο σύμπλεγμα υγροτόπων, που σχηματίστηκε από τις προσχώσεις του ποταμού. Ιδιαίτερο γνώρισμα της περιοχής είναι και ο μεγάλος αριθμός οικοτόπων που περιλαμβάνει, αναλογικά με τη σχετικά μικρή έκταση. Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ποταμός Έβρος και το Δέλτα του είναι η ρύπανση και η διατάραξη του υδρολογικού καθεστώτος.

2. Λίμνη Βιστωνίδα, Πόρτο Λάγος, λίμνη Ισμαρίδα και παρακείμενες λιμνοθάλασσες

Λίμνη Βιστωνίδα

Πρόκειται για μία αβαθή λίμνη η οποία χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό, για την Ελλάδα, φαινόμενο: το βόρειο τμήμα της έχει γλυκό νερό, καθώς δέχεται εισροές από τους ποταμούς Κόσυνθο (Ξανθιώτη), Κομψάτο (Πολύανθο) και Τραύο (Ασπροπόταμο), αλλά και από όλη τη λεκάνη απορροής. Η μείωση του βάθους της λίμνης από τις προσχώσεις, αλλά και η επέκταση των χωραφιών στη βορειοανατολική πλευρά της λίμνης μετά από αποξήρανση ελών, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της έκτασης του υγροτόπου.

Λίμνη Ισμαρίδα

Η λίμνη έχει έκταση περίπου 3.400 στρέμματα και είναι η μοναδική λίμνη γλυκού νερού στη Θράκη. Πρόκειται για μία ρηχή λίμνη, (μέγιστο βάθος 1,5 m και μέσο βάθος 1 m).

3. Δέλτα Νέστου και παρακείμενες λιμνοθάλασσες

Το Δέλτα του Νέστου φιλοξενεί μια μεγάλη και ιδιαίτερης σημασίας ποικιλότητα φυτοκοινωνιών και ειδών. Το παραποτάμιο δάσος της περιοχής συγκαταλέγεται ανάμεσα στα σημαντικότερα της Ελλάδας και γενικότερα της Μεσογείου. Ωστόσο, από το άλλοτε μεγαλοπρεπές "Μεγάλο Δάσος" του Δέλτα του Νέστου, που καταλάμβανε 70.000 στρέμματα, σήμερα έχουν απομείνει περίπου 1.530 στρέμματα δάσους, εκτός των αναχωμάτων, τα οποία αποτελούν υπόλειμμα του Μεγάλου Δάσους (βρίσκονται σε εξέλιξη έργα αποκατάστασης της φυσικής βλάστησής του σε έκταση 3.150 στρεμμάτων). Η, επί πολλά έτη, υπεράντληση του υπόγειου νερού και η αποσύνδεση των παραποτάμιων φυσικών οικοσυστημάτων από την κύρια κοίτη του ποταμού, φαίνεται να έχουν προκαλέσει προβλήματα ξηρασίας και αύξησης της αλατότητας σε κάποια σημεία του Δέλτα, τα οποία πριν από μερικά έτη διαρρέονταν από παρακλάδια του ποταμού. Επιπλέον, ο ποταμός δέχεται αστικά και βιομηχανικά απόβλητα, ρυπαίνεται από γεωργικές δραστηριότητες, ενώ υπάρχει και η εισερχόμενη ρύπανση από τη Βουλγαρία. Τέλος, τα δύο φράγματα του Θησαυρού και της Πλατανόβρυσης έχουν συνέπειες στην ποιοτική και στην ποσοτική σύσταση της ιχθυοπανίδας, κυρίως εξαιτίας της διακοπής της επικοινωνίας των πληθυσμών των ψαριών, κατά μήκος του υδρογραφικού δικτύου του Νέστου.

4. Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια

Η Κορώνεια ήταν μια αβαθής λίμνη. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η ποσότητα των νερών της μειωνόταν με ταχείς ρυθμούς. Τον Αύγουστο του 2002, έφθασε σε σημείο πλήρους αποξήρανσης, αλλά το φαινόμενο αποδείχτηκε πρόσκαιρο, καθώς οι έντονες βροχοπτώσεις κατά τους χειμερινούς μήνες είχαν ως αποτέλεσμα την επαναπλήρωση της λίμνης. Η αποκατάστασή της προϋποθέτει την άρση των αιτίων υποβάθμισης, και συγκεκριμένα την επεξεργασία των βιομηχανικών και αστικών λυμάτων που δέχεται, τη μείωση των απολήψεων νερού για άρδευση και την αντιμετώπιση της μη σημειακής ρύπανσης με περισσότερο αειφορική άσκηση της γεωργίας. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει κίνδυνο κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αν δεν λάβει εγκαίρως τα αναγκαία μέτρα αποκατάστασης.

Η Βόλβη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση φυσική λίμνη της Ελλάδας. Στο δάσος Απολλωνίας και στα γειτονικά ενδιαιτήματα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 200 είδη πουλιών, δηλαδή περί το 90% των ειδών που απαντούν στην ευρύτερη περιοχή των λιμνών Κορώνεια και Βόλβη.

5. Τεχνητή λίμνη Κερκίνη

Παρ' ότι τεχνητή λίμνη, η Κερκίνη είναι σπουδαία από άποψη βιοποικιλότητας και ιδιαίτερα ορνιθοπανίδας. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αφορά τη διακύμανση της στάθμης των υδάτων της το οποίο προκύπτει από τη λειτουργία της ως ταμιευτήρα αρδευτικού νερού.

6. Δέλτα Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα

Σε πολλές τοποθεσίες των Δέλτα, μακριά από τη συχνή ανθρώπινη παρουσία, προσφέρονται ιδανικές συνθήκες αναπαραγωγής και τροφοληψίας σε πολλά είδη άγριων ζώων. Τα πουλιά είναι αναμφίβολα το εντυπωσιακότερο ορατό στοιχείο της πανίδας της περιοχής. Στο Δέλτα Αξιού, έχουν καταμετρηθεί περισσότερα από 200 είδη πουλιών, ενώ η ορνιθοπανίδα στην περιοχή του Αλιάκμονα, περιλαμβάνει περισσότερα από 90 είδη. Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ποταμός Αξιός και η περιοχή του Δέλτα, είναι κυρίως η υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, η οποία οφείλεται σε γεωργικούς και βιομηχανικούς ρύπους από την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ, αλλά και η γενικότερη υποβάθμιση από ασύνετες ανθρώπινες δραστηριότητες.

7. Λίμνη Μικρή Πρέσπα

Στην περιοχή υπάρχει η μεγαλύτερη αποικία αργυροπελεκάνων (Pelecanus crispus) στον κόσμο, ενώ η αποικία της λαγγόνας (Phalacrocorax pygmaeus) είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Η μεταβολή της στάθμης του νερού αποτελεί, ίσως, το σημαντικότερο στοιχείο που επηρεάζει το πληθυσμιακό μέγεθος αρκετών ειδών χλωρίδας και πανίδας και κυρίως της ιχθυοπανίδας και της ορνιθοπανίδας της λίμνης.

8. Κόλπος Αμβρακικού

Θεωρείται το μεγαλύτερο και ίσως το πιο ποικιλόμορφο υγροτοπικό σύμπλεγμα της Ελλάδας όπου διαχειμάζουν, σταθμεύουν κατά τις μεταναστεύσεις και αναπαράγονται το καλοκαίρι, περισσότερα από 250 είδη πουλιών. Τουλάχιστον 75 από αυτά είναι είδη σπάνια ή απειλούμενα.

Οι εισροές γλυκού νερού στον κόλπο μεταφέρουν και ρύπους από πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες, στους οποίους οφείλονται κατά κύριο λόγοι οι μαζικοί θάνατοι ψαριών που παρατηρούνται σε ορισμένες ζώνες του. Προβλήματα δημιουργούνται στον υγρότοπο και από τις εγκαταστάσεις των ιχθυοκαλλιεργειών, οι οποίες δεν χωροθετούνται και δεν λειτουργούν πάντοτε με τρόπο συμβατό προς τη διατήρηση όλων των αξιών των υγροτοπικών συστημάτων της περιοχής.

9. Λιμνοθάλασσες Μεσολογγίου

Η πιο σημαντική επέμβαση του ανθρώπου στη λιμνοθάλασσα έγινε το 1930 με την κατασκευή του λιμανιού στο Μεσολόγγι. Οι εργασίες στην περιοχή είχαν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό αμμολουρίδας που χώρισε τη δυτική λιμνοθάλασσα σε δύο τμήματα. Τη δεκαετία του 1950 ξεκίνησε η κατασκευή αποστραγγιστικών έργων και αρδευτικών δικτύων στην περιοχή γύρω από τη λιμνοθάλασσα. Τα νερά του Αχελώου χρησιμοποιήθηκαν για την άρδευση των καλλιεργειών και τα φερτά υλικά του για τη δημιουργία νέων, καλλιεργούμενων εκτάσεων. Ακολούθησαν έργα εκβάθυνσης του λιμανιού του Μεσολογγίου, το 1960 και το 1973. Τη δεκαετία του 1970, μεγάλο τμήμα της λιμνοθάλασσας μετατράπηκε σε αλυκές.

10. Λιμνοθάλασσες Κοτυχίου

Η περιοχή αντιμετωπίζει προβλήματα υποβάθμισης των φυσικών της γνωρισμάτων εξαιτίας ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, όπως η ρίψη απορριμμάτων, η κίνηση οχημάτων και το παράνομο κυνήγι. Η ανεξέλεγκτη απόθεση απορριμμάτων υποβαθμίζει αισθητικά το τοπίο, δημιουργεί εστίες μόλυνσης και αποτελεί συνεχή κίνδυνο για την εκδήλωση πυρκαγιάς. Ευρύτερα, η μη αειφορική τουριστική ανάπτυξη θεωρείται η σοβαρότερη απειλή για την περιοχή των Υγροτόπων Κοτυχίου - Δάσους Στροφυλιάς.
ΑΠΕ - ΜΠΕ