Από αμελητέα προ δεκαετίας, η χρηματοπιστωτική επιρροή της Κίνας κινείται σήμερα στα ίχνη της Αμερικής. Σε όρους χρηματιστηριακής αξίας, έχει τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, τις δύο μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρίες, το δεύτερο σε μέγεθος χρηματιστήριο και ένα κατάλογο επενδυτικών εταιρειών που όλο και μεγαλώνει. Κι όμως ακόμα και σήμερα είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιος παίρνει τις αποφάσεις στην Κίνα. Η διαπλοκή της κυβέρνησης και του Κομμουνιστικού Κόμματος με τους διαχειριστές των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι υψηλή. Οπότε το να διακρίνεις ποιος τελικά παίρνει τις αποφάσεις είναι αδύνατο.
Ακόμα και να το προσπαθήσεις σε βάζει σε ευαίσθητα εδάφη. Η αποκάλυψη οποιασδήποτε πληροφορίας για το πώς εργάζεται η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να παραβιάσει νεφελώδεις νόμους μυστικότητας και να στοιχίσει επιχειρηματικές ευκαιρίες. Οι περισσότεροι παρατηρητές της Κίνας μιλούν μόνο πρόσωπο με πρόσωπο και αποφεύγουν κάθε κουβέντα στα μέιλ ή στο τηλέφωνο για πράγματα που στη Δύση θα αποτελούσαν στάνταρ κουτσομπολιό σχετικά με τη θέση των τραπεζιτών ή των εποπτικών αρχών.... Σχεδόν όλες οι χορηγούμενες πιστώσεις προς τις κινεζικές εταιρίες περνούν μέσα από τις εμπορικές τράπεζες. Οι επικεφαλής των τραπεζών της Κίνας είναι ισχυροί άνδρες που διαχειρίστηκαν την καριέρα τους με μεγάλη σχολαστικότητα. Αλλά κανείς τους δεν έχει την ελευθερία των δυτικών ομολόγων του, ούτε καν εκείνων που διαχειρίζονται ιδρύματα όπου το κράτος έχει μετοχικό μερίδιο όπως είναι η Citigroup και η RBS. Ίσως το μόνο δυτικό ανάλογο μιας κινεζικής τράπεζας να είναι οι αμερικανικοί οργανισμοί παροχής στεγαστικών δανείων και παροχής εγγυήσεων Fannie Mae και Freddie Mac – μεγάλα ιδρύματα με πολιτική εντολή για την αύξηση των πιστώσεων αλλά και με προστασία από τις επιπτώσεις του ρόλου που έπαιξαν στην παροχή προβληματικών δανείων.
Οι σημαντικές αποφάσεις για τις πιστώσεις στην Κίνα δεν λαμβάνονται από την κάθε τράπεζα ή τον κάθε τραπεζίτη χωριστά. Η πίστωση αυξάνεται ή αποσύρεται στη βάση κεντρικών εντολών. Η συγκεκριμένη διαδικασία ικανοποιεί τον κρατικό σχεδιασμό αλλά είναι άκρως αναποτελεσματική για τις εταιρείες. Τις προηγούμενες βδομάδες, για παράδειγμα, καθώς άρχιζε η πιστωτική σύσφιξη, οι βιομηχανικές εταιρείες που απολαμβάνουν της εύνοιας του κράτους δέχτηκαν επείγουσες κλήσεις από τους τραπεζίτες τους που τις ενημέρωναν ότι θα πρέπει να πάρουν αμέσως ό,τι πιστώσεις χρειάζονταν για τους ερχόμενους μήνες, διότι διαφορετικά κινδύνευαν να βρεθούν μπροστά σε πάγωμα των πιστώσεων απροσδιόριστης διάρκειας. Ακόμη και οι εταιρείες που πήραν πίστωση όμως αντιμετωπίζουν πρόβλημα γιατί επιβαρύνονται με κόστη επιτοκίων πριν χρειαστούν τα χρήματα.
«Οι κινεζικές τράπεζες είναι πραγματικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας», δηλώνει ένας τραπεζίτης. «Το Συμβούλιο του Κράτους (κύριο διοικητικό όργανο της κυβέρνησης) τους λέει να προχωρήσουν σε δανεισμό και προχωρούν». Όσο υψηλότερη είναι η χορηγούμενη πίστωση, τόσο πιο ανοιχτός είναι και ο κρατικός έλεγχος. Λέγεται ότι η λήψη δανείου άνω των 50 εκατομμυρίων δολαρίων πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο του Κράτους.
Περίπου τα τέσσερα πέμπτα των στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος της Κίνας ελέγχονται από 17 ιδρύματα. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας είναι το ίδρυμα που πιο εύκολα κατανοείται από τους ξένους. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο ίδρυμα που διοικείται από έναν ισχυρό κρατικό αξιωματούχο, τον Τσεν Γουάν (γιο του Τσεν Γιου, ενός από τους 8 ‘αθανάτους’ που δημιούργησαν τη σύγχρονη Κίνα), και που χρηματοδοτεί όσα σχέδια ευνοεί η κυβέρνηση.
Οι περισσότερες από τις άλλες μεγάλες κινεζικές τράπεζες δεν διοικούνται απευθείας από την κυβέρνηση αλλά οι εποπτικές αρχές παρίστανται στις συναντήσεις των διοικητικών τους συμβουλίων και υπάρχει πάντα ένα ανώτατο στέλεχος στο συμβούλιο που αντιπροσωπεύει το ΚΚΚ.
Τα στελέχη εναλλάσσονται από τράπεζα σε τράπεζα με βάση κρατικά διατάγματα. Η HSBC εξεπλάγη το 2006 όταν ο πρόεδρος της Τράπεζας των Επικοινωνιών Ζανγκ Ζιανγκούο, στην οποία η HSBC είχε εξαγοράσει μερίδιο 20%, έγινε ξαφνικά πρόεδρος του βασικού ανταγωνιστή της, της Κατασκευαστικής Τράπεζας της Κίνας, που αποτελεί το δεύτερο σε μέγεθος χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας. Δεν υπήρξε διαβούλευση, ούτε καν ειδοποίηση για τη μετακίνηση. Ανάλογες μετακινήσεις έχουν γίνει πολλές από τις αρχές του χρόνου.
Ορισμένοι παρατηρητές της Κίνας εκτιμούν ότι οι τραπεζίτες που μένουν περισσότερο στις θέσεις τους επιτυγχάνουν να αναπτύξουν τα ιδρύματα που διαχειρίζονται σε παγκόσμιας εμβέλειας τράπεζες. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τον Ζιανγκ Ζιανγκίνγκ, προέδρο της ICBC, που αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο με βάση τα στοιχεία ενεργητικού, και ίσως τον Μα Βαϊχούα, πρόεδρο της Τράπεζας των Εμπόρων της Κίνας, που θεωρείται ως το πιο δυναμικό από τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά τα ιδρύματα της χώρας (παρά την υποβάθμισή του αυτή την εβδομάδα από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch). Και στα δύο αυτά ιδρύματα έχει δοθεί άδεια να προχωρούν σε εξαγορές εκτός Κίνας. Η διαδικασία όμως παραμένει πλήρως ελεγχόμενη. Η ICBC εγκατέλειψε ξαφνικά έναν πλειοδοτικό διαγωνισμό με ανταγωνιστή την Τράπεζα των Εμπόρων για την εξαγορά της Wing Lung Bank του Χονγκ Κονγκ. Ο λόγος; Η απροθυμία της κυβέρνησης να πλειοδοτήσει έναντι του εαυτού της.
Δεν υπάρχει όμως περισσότερη διαφάνεια ούτε στα υπόλοιπα κομμάτια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ας πάρουμε για παράδειγμα την κρατική επενδυτική εταιρία CIC που ιδρύθηκε το 2007. Για τους διαχειριστές των διαφόρων funds και των άλλων εταιρειών που αναζητούν χρήμα, ο ανώτατος αξιωματούχος επενδύσεων της CIC Γκάο Ξικίνγκ είναι ο πιο περιζήτητος αξιωματούχος. Αλλά είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πόση αυτονομία έχει πραγματικά ο Ξικίνγκ. Ο διευθύνων σύμβουλος της CIC Λιου Ζιβάι είπε σε μια συνδιάσκεψη στο Χονγκ Κονγκ στις 20 Ιανουαρίου ότι δύο πράγματα θα βελτίωναν την εταιρεία του: η παροχή μεγαλύτερης ελευθερίας για επενδύσεις από τις ξένες αρχές και η μεγαλύτερη ελευθερία στη διαχείρισή της από τις κινεζικές αρχές.
Για τις περισσότερες εταιρείες το πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο είναι οι δεσμοί με την κυβέρνηση. Τα αρχικά κεφάλαια για την ίδρυση της China International Capital Corporation (CICC), που κυριαρχεί στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά προήλθαν από την Morgan Stanley του 1995, αλλά έκτοτε η Morgan έχει παραμεριστεί. Η CICC σήμερα διοικείται από τον Λέβιν Ζου, γιο ενός πρώην πρωθυπουργού. Δύο ‘παιδιά’ της CICC διαχειρίζονται εξάλλου τις πιο σημαντικές private-equity εταιρίες στην Κίνα.
Σε ένα σύστημα σαν το κινεζικό οι μεγάλες αποφάσεις λαμβάνονται από μια μικρή ομάδα ανθρώπων που βρίσκονται στην κορυφή. Τεχνικά, οι τράπεζες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του προέδρου των κινεζικών εποπτικών αρχών Λιου Μινγκάνγκ. Οι αποφάσεις για τα επιτόκια και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Ζου Ξιαχουάν, επικεφαλής της Τράπεζας του Λαού της Κίνας και πρώην διευθυντή της κρατικής υπηρεσίας συναλλάγματος. Αλλά οι επίσημοι τίτλοι αυτών των δύο αξιωματούχων και υποτιμούν και υπερτιμούν την αληθινή τους ισχύ. Οι κ. Λιου και Ζου εμπλέκονται σε όλες τις σημαντικές αποφάσεις. Και είναι εξαιρετικά απίθανο ότι τα επιτόκια δανεισμού ή η πολιτική επί των πιστώσεων μπορεί να μεταβληθεί χωρίς την έγκρισή τους. Είναι εξάλλου κι εκείνοι που με τις ομιλίες και τα άρθρά τους παρέχουν το διανοητικό υπόβαθρο για όλες τις σχετικές ενέργειες της Κίνας.
Ακόμα κι έτσι όμως από πολλές πλευρές πιστεύεται ότι τον κρίσιμο ρόλο έχει τελικά ο Γουάν Κισάν, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης με αρμοδιότητα τον χρηματοπιστωτικό τομέα, πρώην δήμαρχος του Πεκίνου και πρώην επικεφαλής της Κατασκευαστικής Τράπεζας της Κίνας. Σε αντίθεση με τους Λιου και Ζου, ο Γουάν σπανίως κάνει δημόσιες δηλώσεις. Αλλά είναι ο κρίσιμος δίαυλος μεταξύ των τραπεζιτών εντός και εκτός Κίνας, εποπτεύει ευθέως την Τράπεζα του Λαού της Κίνας και είναι μέλος του Πολιτικού Γραφείου, του κύριου πολιτικού οργάνου της κυβέρνησης. Αποτελεί επίσης μέλος των τριών μεγάλων εποπτικών επιτροπών που καλύπτουν τις ασφάλειες, τον τραπεζικό τομέα και τις αγορές των τίτλων.
Όταν η κυβέρνηση εισάγει μια νέα πολιτική – η ανάπτυξη των οικονομικών δεσμών της Κίνας με την Αφρική ή η δημιουργία αγοράς παραγώγων – ο Γουάν είναι εκείνος που καλεί σε διαβούλευση τους ξένους τραπεζίτες. Και δεν του λένε όχι. Κατά την κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης όταν η Morgan Stanley ζήτησε λεφτά από την CIC, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Χανκ Πόλσον κάλεσε τον Γουάν για να διασφαλίσει τη συγκατάθεση του κι αυτός την έδωσε πρόθυμα.
Μόνο ο πρωθυπουργός Γουέν Ζιαμπάο βρίσκεται επάνω τον Γουάν για ό,τι αφορά τα οικονομικά ζητήματα. Αλλά όταν πρόκειται για πολύ ευαίσθητες οικονομικές αποφάσεις, όπως είναι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας ή ακόμη και πολύ μεγάλες συναλλαγές, είναι η μόνιμη επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου – οι 9 ανώτατοι ηγέτες της Κίνας, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Χιου Ζιντάο – που επιλαμβάνονται του θέματος. Σε κάποιο σημείο στο μέλλον η πολυπλοκότητα της κινεζικής οικονομίας δεν θα επιτρέπει πια στους επικεφαλής της πολιτικής ηγεσίας της χώρας να λειτουργούν ως ανώτατη επιτροπή για τη ρύθμιση της πιστωτικής πολιτικής. Αλλά αυτός ο καιρός δεν έχει έρθει ακόμη.
Sofokleous10.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου