Χαρακτηρισμός της ψήφου, ο οποίος δείχνει ότι η εν λόγω ψήφος (που μόλις ρίξαμε ή θα ρίξουμε στην κάλπη) συνοδεύεται από πάθος! πίστη! όραμα! και τη βαθιά πεποίθηση ότι αυτή τη φορά ψηφίσαμε σωστά. Όχι ως αναποφάσιστοι και «ε, τι να κάνουμε, το μη χείρον βέλτιστον» και «ίδια σκατά είναι όλοι, ας πετάξω κάτι στην τύχη». Αλλά με αποφασιστικότητα, γηπεδικό φανατισμό και άγριες διαθέσεις.
Μεταφορικά και κατ' επέκταση, χρησιμοποιείται και όποτε θέλουμε να δείξουμε τη φανατική μας προτίμηση σε κάτι, ακόμα και αν δεν έχει καμία σχέση με εκλογές.
Προέλευση:
Πριν καθιερωθούν τα ψηφοδέλτια, όταν το ελληνικό κράτος ήταν νεότευκτο και οι πολίτες ως επί το πλείστον αναλφάβητοι, στις εκλογές υπήρχε μία κάλπη για κάθε υποψήφιο. Αυτές οι κάλπες ήταν κάτι ντενεκέδες, χωρισμένοι εσωτερικά σε δύο τμήματα –ένα για το «ναι» και ένα για το «όχι». Και εξωτερικά, για να φαίνεται, ο μισός ντενεκές ήταν βαμμένος άσπρος και έγραφε ΝΑΙ, κι ο άλλος μισός ήταν βαμμένος μαύρος και έγραφε ΟΧΙ. Είχε κι ένα σωλήνα μπροστά, που εξείχε σαν προβοσκίδα, και μέσα άνοιγε αρκετά ώστε να φτάνει και στα δύο τμήματα.
Οι εκλογείς, αντί να σταυρώνουν τον υποψήφιο της προτίμησής τους ή να γράφουν το όνομά του, έπαιρναν στη χούφτα τους ένα σφαιρίδιο από μολύβι, έχωναν το χέρι στο σωλήνα, και το άφηναν να πέσει είτε στην άσπρη μεριά του ΝΑΙ (αν ήθελαν να υπερψηφίσουν τον υποψήφιο) είτε στη μαύρη μεριά του ΟΧΙ (αν ήθελαν να τον καταψηφίσουν). Και μετά η εφορευτική μετρούσε τα σφαιρίδια σε κάθε μεριά κι έβγαζε αποτέλεσμα.
Όποτε, λοιπόν, οι εκλογείς αισθάνονταν ιδιαίτερα φανατισμένοι με την όλη διαδικασία (και εφόσον τα κόμματα αρχικά ήταν προσωποπαγή και το ρουσφέτι κι η κουμπαριά πηγαίναν σύννεφο, αυτό συνέβαινε πολύ συχνά –μην κοιτάτε τώρα που ξεχειλίζουμε από ήθος), δάγκωναν το σφαιρίδιο πριν το ρίξουν –για να δείξουν την αποφασιστικότητά τους, το πολεμικό τους φρόνημα και το αντριλίκι τους, ατςς. (Οι γυναίκες στην Ελλάδα απέκτησαν δικαίωμα ψήφου μεταπολεμικά).
Από εκεί βγήκε η έκφραση «θα το ρίξω / το έριξα δαγκωτό», η οποία επιβιώνει μέχρι σήμερα, παρ' όλο που τα σφαιρίδια και οι γκαζοντενεκέδες χρησιμοποιήθηκαν για τελευταία φορά το 1920. Από την ίδια διαδικασία έχει μείνει και η έκφραση «θα τον μαυρίσω / τον μαύρισα» (τον υποψήφιο).
Ετυμ. < δαγκώνω < μτγν. δακώνω < αρχ. δάκνω
Μεταφορικά και κατ' επέκταση, χρησιμοποιείται και όποτε θέλουμε να δείξουμε τη φανατική μας προτίμηση σε κάτι, ακόμα και αν δεν έχει καμία σχέση με εκλογές.
Προέλευση:
Πριν καθιερωθούν τα ψηφοδέλτια, όταν το ελληνικό κράτος ήταν νεότευκτο και οι πολίτες ως επί το πλείστον αναλφάβητοι, στις εκλογές υπήρχε μία κάλπη για κάθε υποψήφιο. Αυτές οι κάλπες ήταν κάτι ντενεκέδες, χωρισμένοι εσωτερικά σε δύο τμήματα –ένα για το «ναι» και ένα για το «όχι». Και εξωτερικά, για να φαίνεται, ο μισός ντενεκές ήταν βαμμένος άσπρος και έγραφε ΝΑΙ, κι ο άλλος μισός ήταν βαμμένος μαύρος και έγραφε ΟΧΙ. Είχε κι ένα σωλήνα μπροστά, που εξείχε σαν προβοσκίδα, και μέσα άνοιγε αρκετά ώστε να φτάνει και στα δύο τμήματα.
Οι εκλογείς, αντί να σταυρώνουν τον υποψήφιο της προτίμησής τους ή να γράφουν το όνομά του, έπαιρναν στη χούφτα τους ένα σφαιρίδιο από μολύβι, έχωναν το χέρι στο σωλήνα, και το άφηναν να πέσει είτε στην άσπρη μεριά του ΝΑΙ (αν ήθελαν να υπερψηφίσουν τον υποψήφιο) είτε στη μαύρη μεριά του ΟΧΙ (αν ήθελαν να τον καταψηφίσουν). Και μετά η εφορευτική μετρούσε τα σφαιρίδια σε κάθε μεριά κι έβγαζε αποτέλεσμα.
Όποτε, λοιπόν, οι εκλογείς αισθάνονταν ιδιαίτερα φανατισμένοι με την όλη διαδικασία (και εφόσον τα κόμματα αρχικά ήταν προσωποπαγή και το ρουσφέτι κι η κουμπαριά πηγαίναν σύννεφο, αυτό συνέβαινε πολύ συχνά –μην κοιτάτε τώρα που ξεχειλίζουμε από ήθος), δάγκωναν το σφαιρίδιο πριν το ρίξουν –για να δείξουν την αποφασιστικότητά τους, το πολεμικό τους φρόνημα και το αντριλίκι τους, ατςς. (Οι γυναίκες στην Ελλάδα απέκτησαν δικαίωμα ψήφου μεταπολεμικά).
Από εκεί βγήκε η έκφραση «θα το ρίξω / το έριξα δαγκωτό», η οποία επιβιώνει μέχρι σήμερα, παρ' όλο που τα σφαιρίδια και οι γκαζοντενεκέδες χρησιμοποιήθηκαν για τελευταία φορά το 1920. Από την ίδια διαδικασία έχει μείνει και η έκφραση «θα τον μαυρίσω / τον μαύρισα» (τον υποψήφιο).
Ετυμ. < δαγκώνω < μτγν. δακώνω < αρχ. δάκνω
Τέλος, μην ξεχάσετε πριν την αναχώρηση από το blog, να μας τιμήσετε πάνω αριστερά στο side-bar, ρίχνοντας και εδώ ένα "δαγκωτό"!
5 σχόλια:
Καλησπέρα σας.
Με την ευκαιρία που σε επισκεφτήκαμε και την ψήφο που ρίξαμε δαγκωτή, να εκφράσουμε την έκπληξή μας για το ποσοτότου ΣΥΡΙΖΑ εδώ.
Που είναι καλέ να χαρούν!
Και πάλι καλησπέρα.
Την καλησπέρα και από μένα στους "Αστρο-Συμμορίτες!
Οπως θα καταλάβατε το μπλογκ, μάλλον είναι ιδιαίτερα δημοφιλή σε "funs" που προέρχονται από τις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ, όχι ότι δεν έχει και από άλλες "πολιτικές δυνάμεις" κλπ κλπ κλπ ...:) :)
Νάστε καλά.
Ωρα καλή.
Καλημέρα και πάλι.
Το καταλάβαμε και να σου πω πως δεν χαιρόμαστε, ψέμα θα είναι.
Καλώς ήρθες κι εσύ στο μπλογκ μας, καλή συνέχεια και στο επανιδείν.
Ξεχάσατε ένα ψηφοδέλτιο εκείνο της αποχής.
Πόσο να ειναι άραγε το ποσοστό??
Πάντως εγώ θα αποφύγω το δαγκωτό. Φοβάμε τους υιούς.
Καλησπέρα Γιάννη!
Το "ενσωμάτωσα", της αποχής εννοώ, μέσα στα λευκά-άκυρα.
Οσο για το δαγκωτό...συμφωνώ απόλυτα μαζί σου.:)
Ωρα σου καλή!
Και να προσέχεις τα μελίσσια σαν τα μάτια σου, βοηθάνε στις "γήινες ισορροπίες"...ξέρεις τι εννοώ?
Δημοσίευση σχολίου